تعطیلی پنجشنبه‌ها؛ دانش آموزان راضی و والدین ناراضی

به گزارش خبرنگار مهر، موضوع تعطیلی روزهای پنج شنبه‌ مدارس ابتدایی سال گذشته سر زبانها افتاد و کلی هم سرو صدا راه انداخت؛ از نمایندگان مجلس گرفته تا وزیر و مشاور وزیر و خلاصه رئیس و روسای خیلی از ادارات و دست آخر فرهنگیان و... خیلی ها موافق اجرای آن بودند و عده ای هم با توجه به خلاءهایی که در نظام آموزشی می دیدند اجرای آن را سخت و گاه حتی غیر ممکن می دانستند اما هر چه بود و هرچه نبود، تعطیلی پنج شنبه ها اجرا شد. هر چند که عملی شدن آن از دید بسیاری از کارشناسان مسائل آموزشی چالشهایی دارد که از جمله می توان به بحث غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان، شاغل بودن نیمی از مادران و بحث مدارس دو نوبته و... اشاره کرد.   

طبق نظرسنجیهای انجام شده، بیش از یک سوم زنان ایرانی در کلان شهرها شاغل و بخش بزرگی از آنها روزهای پنجشنبه امکان مراقبت از فرزندان خود را ندارند. این در حالی است که یکی از عمده ترین دلایل طراحان تعطیلی پنجشنبه ها، بهره بردن بیشتر کودکان از کانون خانواده است که با این تفاسیر تحقق آن در این شرایط مشکل می شود.

از سوی دیگر کارشناسان آموزش و پرورش معتقدند با تعطیلی پنج شنبه‌ها اهدافی چون ارتقا انگیزه تحصیلی در دانش آموزان از طریق فراهم سازی محیطی شاداب و با نشاط در مدارس ابتدایی، دانش‌افزایی معلمان در راستای تجربیات جهانی، بازنگری در نحوه کلاس‌داری و بودجه بندی دروس این دوره براساس پشتوانه علمی وتجربی جهانی دنبال می شود.

آنها بر این باورند، چون طرح مذکور در هفتاد کشور دنیا پیاده و با موفقیت روبرو شده لذا اجرای آن در ایران هم ضروری است. از این رو با تصویب این طرح روزهای  پنجشنبه مدارس ابتدایی از سال آینده تعطیل و ساعت آموزشی دانش آموزان در پنج روز پیش از آن سپری می شود. این درحالی است که هنوز هم آمار رسمی آموزش و پرورش حاکی از آن است که همچنان 15 درصد مدارس کشور دو نوبته هستند و عملا امکان افزایش ساعت آموزشی وجود ندارد.

با تعطیلی پنجشنبه‌ها به این شکل مخالفم

علی عباسپور تهرانی‌فرد رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن تاکید بر این نکته که در مورد تعطیلی پنج شنبه ها هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده گفت: در مورد طرح مذکور برخی اشکالات را کمیسیون آموزش و نمایندگان مطرح کردند که از مهمترین آن اشتغال برخی از والدین است. در پاسخ مسئولین آموزش و پرورش گفتند که در این طرح پنج شنبه ها به طور قطع مدارس تعطیل نیست و دانش آموزان می توانند در مدرسه باشند. البته این موضوع باز جای سوال دارد که حضور دانش آموزان در مدرسه در روز تعطیل بدون نظارت خانواده ها و مربی یا معلم می تواند اساسا خطرساز باشد و بعضا تبعات منفی به همراه دارد.

وی ادامه داد: برخلاف اظهار نظر و آماری که ارائه شد، مبنی بر اظهار رضایت 80 درصد معلمان از طرح تعطیلی مدارس، در بازدیدهای ما از مراکز آموزشی بخصوص مراکز دو نوبته مدیران آنها از اجرای این طرح اظهار نگرانی کردند و موافق پیاده شدن آن نبودند.

عباسپور افزود: این موضوع باید در اجرا بررسی شود. البته قرار مسئولین در آموزش و پرورش هم همین بود که طرح به شکل آموزشی در مدارس در دو ماهه پایانی سال تحصیلی اجرا شود بعد از مطالعات و بررسیهایی که انجام می شود، قطعا از نظر قانونی وارد مذاکره می شویم.

رئیس کمیسیون آموزش مجلس تاکید کرد: در طرح تعطیلی پنج شنبه ها ابهاماتی هست که باید برطرف شود. به عنوان مثال در خصوص افزایش ساعات درسی دانش آموزان باید به کشش و میزان توانایی آنها هم توجه کرد. دانش آموزی که صبح زودتر بیدار می شود قطعا صبحانه را بی میل می خورد. آیا این افزایش ساعت درسی آسیبی به دانش آموز نمی رساند. بخصوص که ما در حال حاضر به لحاظ آموزشی در وضعیت مناسبی بر اساس آزمون استاندارد جهانی نیستیم.

وی گفت: کمیسیون آموزش چند جلسه با مسئولین آموزش و پرورش گذاشته که متاسفانه به ابهامات ما کاملا پاسخ داده نشده است. تنها پیشنهاد ما به مسئولین آموزش و پرورش این است که نگویند این طرح به طور قطع از اول مهر اجرا می شود. اجازه بدهند کمیسیون آموزش و تحقیقات نتایج دو ماه آزمایشی طرح را بررسی کند، بعد اگر جنبه مثبت داشت با آن موافقت می شود. نمی شود به استناد این که 80 درصد معلمان مایلند دو روز آخر هفته تعطیل باشند تصمیم به این مهمی گرفت.

با این حال همچنان برخی کارشناسان معقدند با توجه به اینکه مادران امروزه بخش عمده معیشت خانواده و اداره جامعه را بر عهده دارند، مدرسه بهترین جا برای پرداختن به بحث تعلیم و تربیت است. ساعات حضور بچه ها در مدرسه یک فرصت است و باید از این فرصت نهایت استفاده را کرد. برای ماندن بچه ها در روزهای پنجشنبه ابتدا باید امکانات و طرحهایی در نظر گرفته می شد بعد به مرحله اجرا در می آمد.

برخی دیگر نیز ماندن بچه ها در خانه آن هم بدون حضور والدین را زنگ خطر می دانند چرا که بچه های ابتدایی امروز بچه های ده سال پیش نیستند. بلوغ عقلی بیشتری دارند که این شاخصه با عدم حضور والدینشان جور در نمی آید.

منتظر اعلام نتیجه هستیم

لاله افتخاری عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز با بیان اینکه این طرح مورد استقبال قرار گرفته و موجب رضایتمندی اقشار مختلف به خصوص آموزگاران شده می گوید، می گوید: وقتی پنجشنبه ها تعطیل باشد آموزگاران یک روز کمتر سر کار می‌روند و فرصت بیشتری برای رسیدگی به کارهای خود دارند. با تحقق این امر دانش‌آموزان به خصوص بچه‌ها فراغت بیشتری برای بازی و سایر فعالیتهای فوق‌ برنامه در کنار خانواده‌ها خواهند داشت.

وی تاکید کرد: خانواده‌ها کمتر از این طرح رضایت دارند از این جهت که اعتقاد دارند دانش‌آموزان باید ساعات بیشتری را برای تحصیل و مطالعه در مدارس باشند. حتی برخی خانواده‌ها پیشنهاد کرده اند فعالیت فوق برنامه برای روزهای پنج‌شنبه در نظر گرفته شود. برخی خانواده‌ها نیز به دلیل اشتغال نگرانی نگهداری فرزند در روزهای تعطیل را دارند که امر باید در تصمیم‌گیری مورد توجه قرار گیرد.

عضو کمیسیون آموزش مجلس معتقد است: این طرح زمانی که مطرح شد موافقین و مخالفین خودش را داشت و الان هم دارد. پیشنهاد می کنم به صورت نمونه ای و رندوم در برخی از مدارس اجرا شود و بعد در صورت موفقیت آن را به صورت کلی و جامع به تمام مدارس تعمیم دهیم.

افتخاری در مورد بحث چگونگی پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان گفت: مسئولین می توانند با آموزش قرآن بخشی از اوقات فراغت دانش آموزان را پر کنند. ورزش و یادگیری مهارت های زندگی فاکتور دیگری است که می شود به آن پرداخت. همچنین باید برای روزهای پنجشنبه مادران شاغل فکری کرد.این موضوع باید بررسی شود و ما در کمیسیون آموزش منتظر اعلام نتیجه هستیم.

دو روز تعطیلی در هفته، نیاز دانش آموزان ابتدایی است

امیر احمدی روانشناس و دانشجوی ترم آخر دکترای تعلیم و تربیت با اشاره به اینکه مدارس تمام کشورهای دنیا دو روز آخر هفته تعطیل هستند می گوید: دو روز تعطیلی در هفته، نیاز دانش آموزان ابتدایی است. این کار به لحاظ روانی تبعات مثبتی در پیش دارد.

وی می گوید: دانش آموزان مقطع ابتدایی کلیات و مفاهیم را زیاد نمی خوانند. آموزش ها بیشتر عملی است که به اعتقاد من همان چهار، پنج روز کفایت می کند. دانش آموز ابتدایی نیاز به مطالعه زیاد ندارد.

احمدی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر که تکلیف مادران شاغل در روزهای آخر هفته و نگرانی آنها از بابت فرزندانشان چه می شود، می گوید: این تعطیلی به نفع بچه هاست و اگر حتی به ضرر مادران هم باشد باز هم نیاز است که باشد.

احمدی در مورد چگونگی پرکردن اوقات فراغت روزهای پنج شنبه مدارس ابتدایی گفت: باید این اوقات به طریقی پر شود که برای بچه ها لذت بخش و ترغیب کننده باشد. مثلا بازی با یک اسباب بازی یا انجام ورزشهای مستمر مثل ژیمناستیک، ورزش با توپ مثل فوتبال. هنرهای دستی مثل کارگاههای سفالگری، طراحی و ... 

داوطلبان عجول و مدارس تعطیل

یک کارشناس در حوزه آموزش و پرورش هم می گوید: طرح تعطیلی پنج شنبه ها در برخی از مدارس ابتدایی در حال اجرا است. من مخالف اجرای طرح تعطیلی مدارس ابتدایی در روزهای پنج شنبه، به خصوص در این برهه ازسال تحصیلی هستم؛ چرا که همه مدیران در ابتدای سال تحصیلی براساس 6 روز کاری در مدرسه برنامه ریزی کرده و کلاسهای مختلف را در نظر گرفته اند. با وجوداعلام تعطیلی داوطلبانه مدارس، حاضر به اجرای طرح تا ابتدای سال تحصیلی جدید نبودیم اما برای هماهنگی با دیگر مدارس مجبور به این کار شدیم. به دلیل تعطیلی روزهای پنج شنبه، دانش آموزان باید تا ساعت دو و نیم در مدرسه حضور یابند و نمی توانند این مدت زمان را بدون صرف ناهار تحمل کنند. به نظر من، باید به تمامی زوایا توجه می شد و حداقل از ابتدای سال تحصیلی  اجرا می شد.

مدارس دو نوبته بر سر دو راهی

مدیر یک مدرسه دو نوبته می گوید: مدرسه ما به صورت دو نوبته اداره می شود. در نوبت صبح، دانش آموزان دختر و در نوبت عصر، دانش آموزان پسر در مدرسه حضور دارند. تعطیل شدن پنج شنبه ها در کنار محاسنی که دارد، مشکلاتی برای مدارس دو نوبته به وجود آورده است، زیرا زمان حضور دانش آموزان در مدرسه بیشتر شده و شاهد ایجاد تداخل در برگزاری کلاسهای صبح و عصر دانش آموزان هستیم.

وی ادامه می دهد: به عنوان مثال، ساعت خروج و ورود دانش آموزان دختر و پسر تاحدودی با هم تداخل دارد و مسئولان نوبت صبح مدرسه باید تلاش زیادی برای تخلیه سریع مدرسه کرده و مسئولان نوبت عصر هم در همین زمان باید برای ساماندهی صف دانش آموزان و اجرای برنامه های ظهرگاهی اقدام کنند. به اعتقاد من، پیش از اجرای این طرح باید تمامی مدارس ابتدایی یک نوبته می شدند تا مشکلاتی از این قبیل نداشته باشند. همچنین، با یک نوبته شدن مدارس، مدیران برای اجرای فعالیتهای فوق برنامه محدودیتی ندارند و بهتر می توانند برنامه ریزی کنند.

البته حمید رضا حاجی بابایی وزیر آموزش و پرورش هم در اظهارنظری اعلام کرده حدود 10تا 15درصد مدارس ابتدایی کشور دو نوبته هستند که تلاش می کنیم در سال تحصیلی آینده تعداد آنها را کاهش دهیم.

آنچه که از مجموع نظرات کارشناسان و مسئولان برمی آید این است که تعطیلی روزهای پنجشنبه مدارس ابتدایی اقدامی است لازم و ضروری  برای افزایش استاندارهای تحصیلی و استفاده از روشهای نوین سیستمهای پیشرفته آموزشی. اما در این بین باید شرایط و ساختار نظام فعلی آموزش و امکانات فعلی مدارس کشور و وضعیت اشتغال بسیاری از والدین را در نظر گرفت چرا که با بسیاری از محدودیتهای که در مدارس به لحاظ  فضای آموزشی وجود دارد و همچنین  دستان خالی بسیاری از والدین برای پر کردن اوقات فراغت  فرزندان، آسیبهای که به دنبال اجرای عجولانه این طرح متوجه دانش آموزان می شود به مراتب از ویژگیهای مثبت آن بیشتر است.